Tweestatusstelsel maakt problemen alleen maar groter

Het kabinet overweegt het CDA-voorstel om een tweestatusstelsel in te voeren. VluchtelingenWerk Nederland maakt zich ernstige zorgen over deze mogelijke beleidswijziging. De wijziging kan resulteren in een onrechtvaardige behandeling van oorlogsvluchtelingen, de toch al zwaar belaste IND en rechtspraak worden nog meer onder druk gezet en de invoering zal te lang duren om een oplossing te bieden voor de huidige problemen.

Het voorgestelde tweestatusstelsel dreigt een ongelijke behandeling van vluchtelingen te introduceren, afhankelijk van de aard van het gevaar waarvoor ze op de vlucht zijn. Of je nu vlucht voor een oorlog of omdat je wordt vervolgd in je thuisland, het gevaar is reëel en het recht op bescherming en gezinshereniging moet universeel zijn. Oorlogsvluchtelingen uit bijvoorbeeld Jemen en Syrië, landen met lang voortslepende conflicten, zouden bij het tweestatusstelsel slechts tijdelijke bescherming krijgen en geen recht op gezinshereniging. Dit terwijl deze oorlogsvluchtelingen niet weten wanneer het conflict voorbij zal zijn en ook zij de behoefte kunnen hebben om een leven op te bouwen met hun gezin.

De invoering van een tweestatusstelsel zal de druk op de toch al zwaar belaste IND opvoeren. De IND zal uitgebreider moeten motiveren waarom een asielzoeker niet in aanmerking komt voor een status als verdragsvluchteling. Oorlogsvluchtelingen die niet aangemerkt worden als vluchteling zullen hun type status aanvechten voor meer rechten, waardoor de druk op de rechtsspraak zal toenemen.

Op zoek naar manieren om de huidige asielcrisis aan te pakken vervalt het Kabinet in oude maatregelen. In 2000 is het tweestatusstelsel afgeschaft omdat het oorlogsvluchtelingen benadeelde en dit stelsel een prikkel voor beroepsprocedures veroorzaakte. Het tweestatusstelsel biedt ook nu geen effectieve oplossing. De invoering is niet alleen moreel onrechtvaardig, maar door de lange invoeringstijd zal het de huidige problemen niet direct verlichten. Sterker nog, door de volgende toenemende druk op de IND en de rechtsspraak zal het de situatie juist verergeren.

We roepen het kabinet op dit heilloze plan te laten varen. Als het kabinet dit plan verder wil verkennen, dan moeten de effecten die uitvoeringsorganisaties verwachten zwaar wegen. Het gevaar waar je voor vlucht zou niet mogen bepalen welke rechten je krijgt. Iedereen op de vlucht, voor oorlog of vervolging, moet aanspraak kunnen maken op rechtsbescherming en gezinshereniging. Het tweestatusstelsel is geen oplossing voor de problemen van vandaag, maar zal weer een nieuw probleem zijn voor de toekomst.