VluchtelingenWerk slaat alarm om snel oplopende achterstand bij IND

VluchtelingenWerk Nederland slaat alarm over de snel oplopende achterstanden bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Zo’n 6.000 asielverzoeken wachten al langer dan de wettelijke termijn op een beslissing. Die achterstand is sinds januari verzesvoudigd. In totaal wachten bijna 26.000 aanvragen op een beoordeling, bijna net zo veel als tijdens de vluchtelingencrisis in 2016. VluchtelingenWerk waarschuwt dat de oplopende wachttijd bij de IND de opvangcrisis nog vele malen groter kan maken en roept staatssecretaris Van der Burg op zo snel mogelijk in te grijpen.

De IND kampt niet voor het eerst met grote achterstanden. In 2020 richtte toenmalig staatssecretaris Broekers-Knol een speciale taskforce op om schoon schip te maken. Duizenden asielzoekers wachtten toen tot wel 3 jaar voor de start van hun asielprocedure. Zij hielden jarenlang onnodig schaarse opvangplekken bezet. Het opvangtekort dat daardoor ontstond legde de basis voor de huidige opvangcrisis die nu in Ter Apel het meest zichtbaar is. Dat de achterstand middenin een opvangcrisis opnieuw oploopt is zeer zorgwekkend. Dit dreigt een crisis bovenop een crisis te worden.

Op dit moment wachten zo’n 6.000 asielverzoeken al langer dan de wettelijke beslistermijn op een beoordeling. Dat is meer dan een derde van alle openstaande asielverzoeken (ruim 16.000). Het aantal verzoeken buiten de beslistermijn is sinds januari verzesvoudigd. Het gaat om kansrijke asielzoekers uit landen als Syrië, Jemen, Afghanistan en Turkije. Zij wachten vaak in noodopvanglocaties onder omstandigheden die ver onder de maat zijn. In totaal wachten zo’n 26.000 zaken op een beslissing van de IND. Het gaat dan niet alleen om nieuwe asielverzoeken, maar bijvoorbeeld ook om herhaalde aanvragen of gezinsherenigingsprocedures.

Dagelijks spreekt VluchtelingenWerk wanhopige vluchtelingen die niet weten waar zij aan toe zijn en wanneer de IND hen van informatie gaat voorzien. In Leeuwarden bijvoorbeeld verblijven honderden vluchtelingen al ruim een halfjaar in een goederenhal met stapelbedden met schotjes daartussen. Het overgrote deel van deze groep wacht nog steeds tot hun asielprocedure echt begint. VluchtelingenWerk ziet dat steeds meer asielzoekers worstelen met mentale problemen door totaal uitzichtloze situatie. Zij hebben het gevoel in een donkere tunnel zonder perspectief te moeten leven. Vragen via telefoon of mail worden niet of heel laat beantwoord door de IND. Vluchtelingen zijn bang vergeten te worden.

VluchtelingenWerk vindt het schrikbarend dat de achterstanden in de asielprocedure zo snel weer op konden lopen. Eind vorig jaar werd de taskforce die de achterstanden moest wegwerken nog opgeheven. Ook bij het beoordelen van verzoeken voor gezinshereniging is de achterstand flink opgelopen. De IND kampt al langer met een tekort aan (ervaren) personeel om asielverzoeken op tijd af te handelen. Dit komt mede door een gebrek aan structurele financiering waardoor te snel afscheid moet worden genomen van personeel. Als het aantal asielverzoeken toeneemt moet de IND steeds weer nieuw personeel werven en opleiden. Dit kost veel tijd en zorgt ervoor dat de dienst steeds weer achter de feiten aanloopt. 

VluchtelingenWerk roept de IND op om wachtende asielzoekers met spoed meer duidelijkheid te geven over hun asielprocedure. Alleen al door een bezoek te brengen aan een locatie om uitleg te geven waarom alles zo lang duurt kan enorm verschil maken. Ook roepen we staatssecretaris Van der Burg op met een noodplan te komen om de achterstanden aan te pakken voor de situatie opnieuw uit de hand loopt.