Oproep VluchtelingenWerk Nederland: start asielprocedure weer op dag van aankomst in Ter Apel

Honderden asielzoekers ervaren ernstige vertraging in hun procedure als gevolg van late registraties in Ter Apel. Door achterstanden bij de vreemdelingenpolitie werd van sommige asielzoekers het asielverzoek pas vier maanden na aankomst in Nederland geregistreerd. Hierdoor moeten zij nog langer wachten op hun gehoren, BSN-registratie, het recht om te werken en gezinshereniging. VluchtelingenWerk wil dat voor hen met terugwerkende kracht de dag van aankomst leidend is. En dat vanaf nu voor alle asielzoekers de melding bij Ter Apel geldt als het startpunt van de asielprocedure.

“Het vertrouwen van asielzoekers is in het geding”, zegt Frank Candel, voorzitter van VluchtelingenWerk Nederland. “Toen het aanmeldcentrum in Ter Apel vorig jaar vol was, kregen asielzoekers de mogelijkheid om in een bus te stappen naar een tijdelijke noodopvanglocatie. Velen durfden dat niet omdat hun asielverzoek nog niet was geregistreerd en bleven daarom buiten op het gras slapen. Inmiddels weten we dat honderden asielzoekers inderdaad gedupeerd zijn doordat het registratieproces toen niet correct is verlopen.”

Niet zomaar een datum

De registratiedatum van een asielverzoek is niet zomaar een datum op een formulier. Het bepaalt wanneer een asielzoeker aan de beurt is voor de gehoren in zijn asielprocedure, een BSN-nummer en de mogelijkheid om te werken. Ook de hereniging met achtergebleven gezinsleden hangt af van de wachttijd voor de asielprocedure. Candel: “Met elke extra dag in onzekerheid, zonder mogelijkheid om te werken, zonder het vooruitzicht op hereniging met hun gezin, groeit de wanhoop van asielzoekers.

VluchtelingenWerk Nederland draagt graag bij aan het gesprek met de IND en andere ketenpartners over verkorting van de wachttijden en een vlotter verloop van het aanmeldproces.”

Schrijnende situaties

De Syrische Ali* is een van de honderden asielzoekers die achteraan heeft moeten aansluiten. “Na een valse start heb ik maanden moeten wachten op een BSN-nummer en kon daardoor al die tijd niet werken. Om mij heen zie ik allerlei mensen die veel later dan ik zijn aangekomen in Nederland, maar wel al volop in de procedure zitten en ook al gezinshereniging hebben kunnen aanvragen. Ik nog steeds niet, terwijl mijn vrouw en drie kinderen al ruim een jaar alleen zijn achtergebleven in Syrië. Zij wonen nu bij mijn schoonouders, omdat ons huis verwoest is door de aardbeving.”

Nieuw rapport menselijke maat

Het verhaal van Ali staat niet op zichzelf. In het vandaag gepubliceerde rapport 'Wegkijken en vooruitschuiven' signaleert VluchtelingenWerk Nederland dat de menselijke maat nog te vaak ontbreekt in het vluchtelingenbeleid. Hierdoor ontstaan op vele terreinen onnodig schrijnende situaties. Zo vond een asielzoeker een baan in Enschede en kon daar bij een vriend wonen, maar van het COA moest hij zich wekelijks melden bij de noodopvanglocatie waar hij stond geregistreerd, drie uur verderop. Zijn hele wekelijkse toelage ging op aan reiskosten. En een Syrisch gezin belandde zonder dat ze het wisten in de schulden, omdat de gemeente een deel van hun financiën beheerde.

Vertrouwen is cruciaal

VluchtelingenWerk vreest dat er opnieuw ongelijkheid ontstaat nu er capaciteitsproblemen zijn bij de vreemdelingenpolitie in Ter Apel. “Asielzoekers moeten erop kunnen vertrouwen dat zij niet benadeeld worden als zij meewerken aan tijdelijke noodopvang. Als dit vertrouwen niet wordt hersteld dreigt weer een situatie waarin asielzoekers uit angst buiten blijven slapen.” Daarom pleit VluchtelingenWerk ervoor om voortaan de datum van melding in Ter Apel als datum van asielaanvraag te hanteren. Voor ‘oude’ aanvragers moet met terugwerkende kracht de datum van melden bij de IND worden doorgevoerd. “Dit kan én mag. In andere, vergelijkbare situaties is het wel degelijk mogelijk gebleken om de juridische startdatum te wijzigen. Doe dat dan nu ook. Dat voorkomt dat mensen nog wanhopiger worden.”

NOOT VOOR DE REDACTIE

*Ali is niet zijn echte naam. Om zijn gezin in Syrië te beschermen, gebruiken we een alias. Zijn volledige naam is wel bij ons bekend.

In ons rapport 'Wegkijken en vooruitschuiven' kaarten we de gevolgen van de vertraagde registratie en andere onnodig schrijnende situaties aan. Het hele rapport is hier te downloaden.