Uitspraak over eerste pilotzaak derdelanders bekend

Intrekken van tijdelijke bescherming derdelanders 

Op 4 september 2023 verloopt de tijdelijke bescherming voor derdelanders – mensen die oorspronkelijk uit een ander land komen en in Oekraïne een tijdelijke verblijfsvergunning hadden (bijvoorbeeld voor studie of werk). Vanaf die dag moeten zij terugkeren of asiel aanvragen en verhuizen naar opvanglocaties van het COA. Het kabinet besloot om derdelanders onder de Richtlijn Tijdelijke Bescherming te laten vallen, maar wil daar nu vanaf. 

Er zijn grote juridische twijfels over de vraag of het intrekken van de tijdelijke bescherming voor alleen deze groep wel houdbaar is. Om dit te achterhalen is er in samenwerking tussen de IND, de Raad voor de Rechtsbijstand en VluchtelingenWerk voor twaalf derdelanders een proefproces gestart met het doel om van de hoogste rechter te horen of het intrekken van de bescherming mag. 

Proefproces van cruciaal belang 

Dit proefproces is van cruciaal belang voor het hanteren van de deadline voor derdelanders. Als gemeenten derdelanders uit de opvang moeten zetten terwijl er nog juridisch perspectief is op het terugdraaien van dit besluit, dan is dit een recept voor chaos. VluchtelingenWerk maakt zich hier grote zorgen over. Het is zowel in het belang van gemeenten als van derdelanders zelf dat er voor de uitspraak van de Raad van State geen onomkeerbare stappen worden gezet. Doet het Rijk dit wel, dan zadelt het Rijk gemeenten op met een groot probleem. 

Beëindigen tijdelijke bescherming derdelanders voorlopig gegrond 

Vandaag heeft de rechtbank in Rotterdam een uitspraak gedaan over één van de twaalf proefzaken die lopen. De rechtbank in Rotterdam stelt dat het beëindigen van de tijdelijke bescherming voor derdelanders juridisch kan. Deze uitspraak komt niet overeen met de zorgen die advocaten, wetenschappers en ook VluchtelingenWerk eerder uitten. 

Volgende uitspraken afwachten 

De uitspraak van de rechtbank in Rotterdam beslaat slechts één zaak. De uitspraken over de overige elf zaken moeten we nog afwachten. Het kan zijn dat de rechtbanken bij de andere zaken een ander oordeel vellen. Het Rijk heeft aangegeven dat zij een uitspraak willen van de Raad van State zodat ze definitief helderheid krijgen over de situatie van derdelanders. De ontwikkelingen rondom het hoger beroep en de vervolgstap bij de Raad van State houden we in de gaten en we wachten de bijbehorende uitspraken af. 

Verleng de deadline voor opvang derdelanders 

Een uitspraak van de Raad van State kan nog enige tijd op zich laten wachten en zal naar alle waarschijnlijkheid niet voor 4 september volgen. Wij verzoeken staatssecretaris Van der Burg dan ook dringend om het beëindigen van de tijdelijke bescherming van derdelanders voorlopig uit te stellen. Door aan de septemberdeadline vast te houden zonder de uitspraak van de Raad van State af te wachten, creëert het Rijk onzekerheid voor zowel derdelanders als voor de gemeenten die hen opvangen.