Reactie VluchtelingenWerk Nederland op Migratiepact EU

Grote zorgen over rechten vluchtelingen in nieuw Europees Asiel- en Migratiepact

VluchtelingenWerk is voor een Europees Asiel- en Migratiepact gericht op de bescherming van vluchtelingen en het eerlijk verdelen van asielzoekers binnen de Europese Unie. Het feit dat de (zuidelijke) Europese grenslanden in het nieuwe pact hoofdverantwoordelijk blijven voor de opvang en procedures van asielzoekers is dan ook teleurstellend en tekent het gebrek aan onderlinge solidariteit. Het is cynisch dat het solidariteitsmechanisme dat is afgesproken tevens kan worden gebruikt om mensen buiten de deur te houden, niet om ze eerlijk over Europa te verdelen. Daarnaast maken wij ons grote zorgen over de voorgestelde verplichte grensprocedures, waarbij ook kinderen in (deels) gesloten centra komen.  

Gemiste kans

“Het is een gemiste kans dat er geen werk is gemaakt van een eerlijker verdeelsysteem”, zegt Frank Candel, bestuursvoorzitter van VluchtelingenWerk Nederland. “Na jaren onderhandelen is het niet gelukt om de Dublinregels af te schaffen. Daardoor blijven landen als Griekenland, Italië en Spanje verantwoordelijk voor het merendeel van de mensen die bescherming vragen in Europa. Wij vrezen dan ook voor het voortduren van illegale pushbacks en andere mensenrechtenschendingen aan de buitengrenzen van de EU. Andere landen kunnen weliswaar via een ‘solidariteitsmechanisme’ asielzoekers overnemen, maar omdat dit geen verplichting is zal dit niet afdoende werken. Landen kunnen immers deze verantwoordelijkheid ‘afkopen’. Ze kunnen grenslanden geld geven voor de opvang. Cynisch genoeg kan dat zelfs om grenshekken te bouwen of drones in te zetten om mensen buiten de EU te houden. Met het nieuwe Europese Asiel- en Migratiepact houdt de EU een failliet systeem in stand. Een verplichte eerlijke verdeling over Europa van het aantal asielzoekers zoals de beoogde spreidingswet voor Nederland doet zou dit pas echt doorbreken.” 

Risicovolle grensprocedure 

De verplichte grensprocedure (niet te verwarren met de ‘gewone’ asielprocedure) voor mensen uit een relatief veilig land is te eenzijdig gericht op een snelle terugkeer en bevat daardoor onvoldoende waarborgen. Deze procedure geldt namelijk ook voor een politiek activist uit Tunesië of LHBTI’er uit Algerije. Deze landen worden beschouwd als veilig, maar zijn dat niet voor deze mensen. Bovendien kan deze procedure voortaan ook opgelegd worden aan asielzoekers die via een ‘veilig’ derde land op doorreis zijn, bijvoorbeeld via Turkije de EU zijn binnengekomen. Deze maatregel zal tevens gelden voor álle vluchtelingen zonder geldige documenten. Candel: “Veel vluchtelingen beschikken niet over een geldig paspoort. In de praktijk zal dit leiden tot langdurig verblijf in ondermaatse omstandigheden in (deels) gesloten centra langs de Europese buitengrenzen. Ook gezinnen met kinderen lopen het risico op opsluiting. Dat is in strijd met het Kinderrechtenverdrag en bovenal inhumaan.”    

Gebrek menselijke maat Nederland 

Nederland verzette zich tegen alle voorstellen om de verantwoordelijkheid eerlijker te verdelen, waaronder het in het Commissievoorstel opgenomen belangrijke ‘sibling-criterium’. Dit betekent dat als een broer of zus van een volwassen vluchteling al in een bepaalde lidstaat woont, die specifieke lidstaat verantwoordelijk is voor zijn of haar asielverzoek. Candel: “Dit criterium is een goed middel om te zorgen voor een gelijkwaardiger verdeling van asielprocedures en opvang, en tegelijkertijd van cruciaal belang voor de integratie van vluchtelingen in de verschillende lidstaten. Mensen op de vlucht willen immers, zoals ieder mens, bij hun familie zijn.”