VluchtelingenWerk: het gaat mis met de opvang van nareizigers

VluchtelingenWerk Nederland maakt zich zorgen over het groeiende aantal mensen dat op straat dreigt te belanden na hereniging met een al eerder gevlucht gezinslid. VluchtelingenWerk begeleidt vluchtelingen en hun gezinsleden wanneer er gezinshereniging is aangevraagd. Sinds februari dit jaar kon al voor 200 nareizigers niet op tijd opvang geregeld worden.  

De afgelopen maanden krijgen medewerkers van VluchtelingenWerk radeloze berichten binnen van nareizigers die op straat dreigen te belanden. Wanneer een nareiziger naar Nederland komt is de gemeente verantwoordelijk om huisvesting te regelen. Als dit nog niet gelukt is op het moment dat zij in Nederland aankomen, is het COA verantwoordelijk voor tijdelijke opvang. Die opvang is nu regelmatig niet beschikbaar, omdat opvanglocaties vol zijn.  

Enorm veel stress 

Gevolg is dat deze mensen tussen wal en schip raken. VluchtelingenWerk ziet voorbeelden van gezinnen die zwerven van adres naar adres of noodgedwongen met z’n allen op één kamer wonen. “We krijgen signalen van mensen die bij een familielid op de grond slapen of niet voldoende geld tot hun beschikking hebben om eten te kunnen kopen”, vertelt Frank Candel, bestuursvoorzitter van VluchtelingenWerk Nederland. "De onzekerheid die dit met zich meebrengt veroorzaakt enorm veel stress."

Hoe lang mensen zonder opvang zitten loopt uiteen, gemiddeld gaat het om een periode van zes dagen. VluchtelingenWerk is niet in elke gemeente aanwezig, dus er is geen zicht op de situatie van gezinnen in de gemeenten waar de organisatie niet zit. De verwachting is dat het daadwerkelijke aantal mensen voor wie niet op tijd opvang geregeld kon worden nog hoger ligt.  

Snelle oplossing niet in zicht
“We mogen niet vergeten dat dit gaat om directe gezinsleden van vluchtelingen in Nederland. Deze mensen hebben een lang en zorgvuldig proces doorlopen. De Nederlandse overheid heeft besloten dat zij niet terug kunnen naar eigen land omdat ze daar gevaar lopen”, zegt Candel. “Deze mensen hebben hun gezinsleden vaak al jaren niet gezien.”   

Een snelle oplossing lijkt niet in zicht. Het gezinslid dat de hereniging heeft aangevraagd woont vaak in een overvol opvangcentrum, en er is meestal geen plek om het gezin gezamenlijk op te vangen. Medewerkers van VluchtelingenWerk proberen al maanden om opvang voor deze mensen te regelen. Ze bellen met verantwoordelijke instanties en zetten alles op alles om een slaapplek te vinden – een taak die eigenlijk niet bij de organisatie hoort.        

Veilige slaapplek

“Vluchtelingen hebben dus nog steeds lang niet altijd opvang. Het is alleen minder zichtbaar dan een paar jaar geleden, toen mensen op het gras van Ter Apel sliepen. Ik maak me grote zorgen”, concludeert Candel. “Het is hard nodig dat deze mensen goed worden opgevangen, er zijn extra opvangplekken of versnelde huisvesting in de gemeenten nodig. Iedere inwoner van Nederland zou iets basaals als een veilige slaapplek moeten hebben.”

Gezinshereniging  
Een vluchteling die in Nederland een verblijfsvergunning heeft gekregen omdat hij of zij gevaar loopt in eigen land, heeft recht op gezinshereniging. Dit betekent dat zijn of haar directe gezinsleden naar Nederland mogen komen. Daar gelden strikte regels voor en daar gaat een vaak lange procedure aan vooraf. De mensen die naar Nederland komen hebben hun gezinslid  vaak al jaren, niet gezien. Ook zij vluchten vaak uit benarde situaties in hun thuisland. De vluchtelingen krijgen alleen bij uitzondering een advocaat in deze ingewikkelde procedure. Daarom begeleidt VluchtelingenWerk de gezinnen hierbij met onder andere juridische ondersteuning. Het huidige kabinet wil gezinshereniging beperken. Onze reactie op die plannen vind je hier.