Fors minder ondersteuning dreigt voor vluchtelingen in Nederland

De meeste vluchtelingen in Nederland kunnen in 2025 rekenen op onafhankelijke begeleiding van VluchtelingenWerk Nederland tijdens hun asiel- en nareisprocedure. Het abrupte besluit over de subsidie van eerder dit jaar is daarmee deels herroepen door het ministerie van Asiel en Migratie. Het ministerie kondigt echter ook aan dat de subsidie voor 2026 wél flink lager zal zijn. Daardoor krijgen veel minder vluchtelingen de broodnodige ondersteuning. VluchtelingenWerk roept de demissionair minister op om dit besluit te herzien. 

VluchtelingenWerk heeft sinds 2010 de wettelijke taak om asielzoekers bij hun asielprocedure onafhankelijk te begeleiden. Dit houdt onder meer in dat vluchtelingen uitleg krijgen over hoe de procedure verloopt, wat hun rechten en plichten zijn en welke informatie zij bij de IND moeten aanleveren.  

In juni volgend jaar moet Nederland voldoen aan de regels van het Europese migratiepact. De asielprocedure zoals we die nu kennen wordt op dat moment ingrijpend gewijzigd. Dat heeft effect op de dienstverlening van VluchtelingenWerk en het werk van andere organisaties in de asielketen, zoals COA en IND. Er staat onder andere in dat Nederland specifieke juridische begeleiding moet bieden aan vluchtelingen. Hoe dat er in praktijk uit moet zien wordt nog onderzocht. VluchtelingenWerk vindt daarom dat het te vroeg is om te besluiten de subsidie flink te korten. De organisatie vraagt demissionair minister Van Weel om dit soort ingrijpende besluiten uit te stellen totdat meer duidelijkheid is over de precieze implementatie van het Migratiepact. 

Pijnlijke keuzes

“We zijn opgelucht dat de eerder aangekondigde subsidiekorting voor 2025 grotendeels is herroepen. Daardoor kunnen we nu gelukkig nog de nodige steun bieden aan vluchtelingen", zegt Frank Candel, bestuursvoorzitter van VluchtelingenWerk. “Tegelijkertijd overschaduwen de zorgen voor volgend jaar. Wat gebeurt er dan met mensen die een veilige plek zoeken in Nederland? Bij een grote bezuiniging moeten we moeilijke keuzes maken die vluchtelingen direct raken.” 

Wanneer de subsidie wordt gekort, zullen vluchtelingen niet meer de onafhankelijke begeleiding in de asielprocedure ontvangen die zij nodig hebben. De organisatie zal niet meer in elk AZC actief zijn. “Een vluchteling in een opvanglocatie waar wij wél zitten, krijgt dan de nodige ondersteuning. Wie op een andere locatie zit, moet ver reizen of krijgt mogelijk helemaal geen steun omdat ze ons niet weten te vinden. Daardoor gaan mensen slecht voorbereid een moeilijke procedure in, met grote gevolgen. Bovendien raken de meest kwetsbare mensen buiten beeld, omdat onze medewerkers niet meer oren en ogen hebben op alle locaties.”

Extra druk op overbelast systeem

VluchtelingenWerk vreest ook dat deze beslissing de druk op de rechtspraak verhoogt. “Als mensen verkeerde of onvolledige informatie geven aan de IND, is de kans groter dat hun aanvraag onterecht wordt afgewezen. Zij moeten dan naar de rechter. Dat kost extra tijd en geld en zorgt voor nog meer druk op een systeem dat nu al overbelast is.”