Raad van State: kabinet mocht bescherming derdelanders niet terugdraaien, maar vanaf 4 maart wel

Nederland mocht de bescherming van derdelanders met een tijdelijke verblijfsvergunning anderhalf jaar geleden niet beëindigen. Maar toch mag het kabinet hun opvang per 4 maart alsnog beëindigen. Dat oordeelde de Raad van State vandaag in een rechtszaak die eindelijk duidelijkheid moest geven over de toekomst van deze groep. Het is een ingewikkelde uitspraak die nog nader zal worden bestudeerd door de advocaten. Dit is niet de uitspraak die we derdelanders hadden gegund. Hun leven staat opnieuw op zijn kop. Derdelanders die een nieuw plan voor hun toekomst moeten maken zullen we daar zo goed mogelijk bij ondersteunen.

Derdelanders vluchtten voor de oorlog uit Oekraïne maar hebben niet de Oekraïense nationaliteit.  Zij kregen na het uitbreken van de oorlog net als andere vluchtelingen uit Oekraïne te horen dat ze voorlopig in Nederland mochten blijven. Medio 2022 kwam het kabinet daar op terug voor derdelanders met een tijdelijke verblijfsvergunning in Oekraïne. De Raad van State oordeelt vandaag dat het kabinet dat toen nog niet mocht, maar vanaf 4 maart dit jaar wel.

De uitgangspositie van derdelanders, wiens leven nu opnieuw op zijn kop staat, is hierdoor intussen wel anders dan destijds. Ten onrechte hebben zij de afgelopen anderhalf jaar in een rollercoaster gezeten, met steeds weer veranderend beleid en deadlines die last minute steeds weer werden verschoven. Dit heeft ontzettend veel stress veroorzaakt. Derdelanders die alsnog terug moeten naar hun oorspronkelijke herkomstland zouden met coulance en welwillendheid moeten worden ondersteund bij het opbouwen van een nieuwe toekomst.

Ook wij blijven derdelanders hierbij ondersteunen. De komende tijd gaan we hen in opvanglocaties, via Telegram en ons platform Refugeehelp.nl zo goed mogelijk informeren over de gevolgen van deze uitspraak voor hun rechten en plichten, en het opbouwen van een nieuwe toekomst hier of elders.

Niet alleen derdelanders zullen tijd nodig hebben om deze uitspraak te verwerken. Ook alle betrokken organisaties, zoals gemeenten, COA en de IND zullen zich goed moeten voorbereiden op de gevolgen van de uitspraak. In tegenstelling tot eerdere deadlines die verstreken zou zorgvuldigheid boven snelheid moeten gaan.

 
Over de situatie van derdelanders:

Derdelanders zijn vluchtelingen uit Oekraïne die oorspronkelijk uit een ander land komen en in Oekraïne een verblijfsvergunning hadden. Veel derdelanders woonden al zo lang in Oekraïne dat zij zich niet meer verbonden voelen met hun oorspronkelijke land van herkomst en net als Oekraïners terug hopen te keren als de oorlog voorbij is

Aanvankelijk kregen zij te horen dat zij net als andere vluchtelingen uit Oekraïne onder de tijdelijke bescherming voor Oekraïners vielen. Later kwam het kabinet daar voor een deel van deze groep toch op terug. Derdelanders die een tijdelijke verblijfsvergunning in Oekraïne hadden moesten Nederland verlaten. Daarop volgde een periode van anderhalf jaar waarin de regels steeds veranderden en deadlines verstreken.

Toen er ook twijfels ontstonden over de juridische houdbaarheid van het kabinetsbesluit heeft VluchtelingenWerk samen met asieladvocaten en de IND geprobeerd om daar duidelijkheid over te krijgen bij de rechter. Tegen de uitspraak van de Raad van State kan geen beroep worden aangetekend. De uitspraak zal de komende tijd nader worden bestudeerd.

De uitspraak heeft betrekking op circa 2.750 derdelanders die in Oekraïne een tijdelijke verblijfsvergunning hadden. Derdelanders met een asielvergunning of een permanente vergunning in Oekraïne blijven onder dezelfde regels als Oekraïners vallen.