Onderzoek toont negatieve gevolgen te lange opvang statushouders aan

Statushouders die lang in de asielopvang moeten verblijven en in die periode vaak verhuizen, leren de Nederlandse taal minder goed. Op de lange termijn hebben ze ook minder kans om betaald werk te vinden of anderszins mee te doen in de samenleving. Dit concluderen het WODC, de Erasmus Universiteit Rotterdam, het CBS en het RIVM in een gezamenlijk onderzoek naar de gevolgen die het asielbeleid in de praktijk heeft voor de positie en leefsituatie van statushouders. VluchtelingenWerk Nederland onderstreept de conclusies.

De onderzoekers hebben specifiek gekeken naar Syrische statushouders die tussen 2014 en 2016 naar Nederland zijn gekomen. ‘Een lange duur van de opvang en een groot aantal verhuizingen tijdens de opvangperiode bezorgen statushouders een slechte start’, aldus de onderzoekers. De bevindingen van deze studie wijzen daarnaast op het grote belang van de inburgering: het vergroot de kansen op (vast) werk en een hoger uurloon.

Wat VluchtelingenWerk Nederland betreft, onderstrepen de conclusies van het onderzoek de noodzaak van:

-            het verkorten van de duur van de opvang;

-            zo min mogelijk verhuizingen;

-            participatie-activiteiten;

-            kleinschalige opvang in de wijken;

-            het wegnemen van belemmeringen zodat asielzoekers snel aan het werk kunnen

-            sneller toegang tot psychosociale zorg.

Bovendien blijkt het van groot belang dat ook na de inburgeringsperiode taalonderwijs mogelijk blijft, om te voorkomen dat de taalvaardigheid van statushouders achteruitgaat.

VluchtelingenWerk Nederland pleit voor het wegnemen van de obstakels voor (arbeids)participatie én voor preventie. Vluchtelingen moeten snel kunnen meedoen aan de maatschappij, meer eigen regie krijgen over hun leven en korter in de opvang verblijven. We moeten voorkomen dat schadelijke effecten van te lange opvang in Nederland en van de nare ervaringen tijdens de vlucht lang doorwerken in het leven van statushouders.

De onderzoekers merken terecht op dat de statushouders uit het onderzoek betrekkelijk kort in de opvang verbleven en relatief snel een status en een woning hebben gekregen. In vergelijking hiermee zijn anno 2024 de verblijfsduur van asielzoekers en de wachttijden op een status en een woning aanzienlijk langer. Daarnaast zijn de omstandigheden – vanwege onder meer het inrichten van (tijdelijke) noodopvanglocaties – verslechterd en verhuizen asielzoekers vaker. Daardoor is de uitgangspositie van de huidige statushouders naar verwachting aanmerkelijk slechter dan voor de Syriërs die zo’n 10 jaar geleden naar Nederland zijn gevlucht.

De resultaten en aanbevelingen van het onderzoek staan in schril contrast met de kabinetsplannen. Die bieden geen oplossingen voor de problemen in de opvang en de gevolgen daarvan voor vluchtelingen en de Nederlandse samenleving. VluchtelingenWerk hoopt dat gemeenten en betrokken instanties de onderzoeksresultaten zien als een bewijs van de noodzaak om te blijven investeren in de kansen van vluchtelingen. Zij moeten in staat worden gesteld om een nieuw, waardig leven op te bouwen in Nederland.